Tiki taka là một trong những lối chơi bóng đá hấp dẫn nhất. Đây cũng là chiến thuật đã tạo nên làn sóng tại các sân vận động châu Âu trong thập kỷ qua. Tuy nhiên, không phải đội bóng nào cũng có thể áp dụng lối chơi này trong thi đấu. Để hiểu rõ hơn về Tiki taka là gì? Có những chiến thuật nào trong bóng đá Tiki taka? Hãy cùng tìm hiểu ngay sau đây.
Tiki Taka là gì?
Theo tìm hiểu của những người quan tâm nhà cái uy tín, Tiki taka trong tiếng Tây Ban Nha được viết là Ti-ki Ta-ca hoặc Tiki taka và có thể là một thuật ngữ trong môn bóng đá. Vậy, Tiki taka là gì ? Nó là một loại chiến thuật bóng đá và được coi là một trường phái riêng biệt của môn thể thao vua.
Đặc trưng của lối chơi này là tập trung vào chuyền ngắn, kiểm soát bóng kết hợp với di chuyển trên sân. Các đội bóng thành công với lối chơi tiki-taka là Barcelona (Catalonia, Tây Ban Nha) và đội tuyển quốc gia Tây Ban Nha.
Nguồn gốc của chiến thuật tiki taka
Huấn luyện viên Luis Aragonés được cho là người đã giới thiệu lối chơi tiki-taka. Ông đã phát triển chiến thuật này khi dẫn dắt đội tuyển quốc gia Tây Ban Nha vào năm 2004.
Lối chơi tiki taka được sử dụng rộng rãi sau khi đội tuyển Tây Ban Nha bị loại khỏi World Cup 2006. Đỉnh cao thành công của lối chơi tiki taka này là chức vô địch Euro 2008 của Tây Ban Nha.
Nhiều người hâm mộ tin rằng chiến thuật tiki-taka năm 1988 đã thay đổi triết lý bóng đá của huyền thoại Johan Cruyff. Huyền thoại người Hà Lan lần đầu tiên chuyển đến Barcelona để làm việc vào năm 1988.
Tại đây, ông đã kết hợp triết lý bóng đá tổng quát của mình với bóng đá Tây Ban Nha để tạo nên một gã khổng lồ xứ Catalan hoàn toàn khác biệt. Chiến thuật tiki-taka sau này được huấn luyện viên Pep Guardiola phát triển để tạo nên kỷ nguyên vàng của Barcelona từ năm 2008 đến năm 2012.
Đặc điểm chính của tiki-taka
- Tỷ lệ kiểm soát bóng : Các đội chơi tiki-taka thường có tỷ lệ kiểm soát bóng cao, ví dụ, Barcelona dưới thời Pep Guardiola có tỷ lệ kiểm soát bóng trung bình là 65-70% mỗi trận.
- Đường chuyền ngắn và nhanh : Người chơi thực hiện số lượng đường chuyền lớn (thường là 600-800 đường chuyền) mỗi trận, với độ chính xác cao (85-90%).
- Đội hình : Đội hình 4-3-3 hoặc 4-2-3-1 thường được sử dụng, với các tiền vệ trung tâm đóng vai trò kiến tạo (ví dụ: Xavi, Iniesta).
- Tấn công theo vị trí : Tiki-taka tập trung vào việc chiếm giữ không gian và tạo ra cơ hội thông qua tinh thần đồng đội, thay vì dựa vào sức mạnh cá nhân.
- Phòng thủ chủ động : Khi mất bóng, đội sẽ ngay lập tức gây sức ép để đưa bóng trở lại phần sân đối phương.
Các chiến thuật trong phong cách Tiki Taka
Chúng tôi đã chia sẻ về tiki taka ở trên, nên bạn cũng biết rằng đây là một chiến thuật đã tạo nên làn sóng trong làng bóng đá Tây Ban Nha và châu Âu. Vậy, tiki taka là gì, hãy cùng tìm hiểu bên dưới.
Chuyền và chạy
Bản thân từ tiki taka gợi cho chúng ta liên tưởng đến sự chuyển động liên tục và năng động trong trò chơi. Trong tiki taka, cầu thủ cũng chẳng khác gì những người làm công, tuân thủ luật chơi chung.
Họ phải di chuyển liên tục và linh hoạt, dù có bóng hay không. Do đó, phương pháp di chuyển này rất mệt mỏi và đòi hỏi người chơi phải có nền tảng thể lực rất tốt.
Trong trận đấu kinh điển giữa Barcelona và Real Madrid mùa giải 2016-2017, cả 11 cầu thủ trên sân hôm đó đã phải nỗ lực hết sức để chạy quãng đường khoảng 106,45 km, nhiều hơn 7 km so với Real Madrid, đội chỉ chạy 98,75 km. Đặc biệt, cầu thủ S. Roberto của Barcelona là người chạy quãng đường dài nhất trong một trận đấu kéo dài 90 phút, 12 km.
Với lối chơi tàn bạo như vậy trên sân, chắc chắn sẽ không có chỗ cho những cầu thủ lười biếng hoặc những người không thể vượt qua được những hạn chế trong lối chơi Tiki-taka.
Chạy không phải là việc dễ dàng, nhưng lối chơi tiki-taka đòi hỏi đội bóng phải chuyền bóng liên tục, đặc biệt là ở cự ly ngắn. Cụ thể, cầu thủ phải có khả năng chuyền bóng chính xác đến 70% thời gian, đáp ứng yêu cầu.
Những lý do trên có thể giải thích tại sao lối chơi Tiki taka và đội hình tinh nhuệ của Barça ở thời kỳ đỉnh cao luôn là một trong những đội ghi được nhiều bàn thắng nhất tại các sân vận động mà họ thi đấu.
Quy tắc 6 giây
Có một luật bắt buộc phải áp dụng trong chiến thuật tiki-taka, đó là luật 6 giây. Luật này quy định rằng nếu cầu thủ mất bóng, họ phải giành lại bóng trong vòng 6 giây.
Trong khi đó, nếu không thể trả bóng, toàn đội nên chuyển sang chiến thuật kèm người 1-1 và áp dụng lối chơi pressing tốc độ cao. Đội nào áp dụng được luật này sẽ có khả năng kiểm soát bóng tốt hơn trong suốt trận đấu.
Tiki-taka đã phát triển một khái niệm kiểm soát và tấn công cho các cầu thủ. Tại Barcelona, họ chỉ dành 10% thời gian cho phòng ngự và phần còn lại cho tấn công. Bởi vì họ tin rằng tấn công đối thủ là cách phòng ngự tốt nhất.
Mặc dù việc kiểm soát bóng tốt hơn trong trận đấu mang lại cho đội bóng nhiều sự di chuyển và cơ hội chiến thắng hơn, nhưng nó cũng có nhược điểm lớn là đội bóng không chủ động trong các pha tấn công. Do đó, hiện tại, lối chơi Tiki Taka đã suy yếu và không còn mạnh mẽ như thời kỳ đỉnh cao.
Đội hình chiến thuật Tiki Taka
Khi nhắc đến Barca, ai cũng nghĩ ngay đến lối chơi Tiki Taka. Sơ đồ chiến thuật được sử dụng trong Tiki Taka là 4-3-3, có thể chuyển đổi thành 3-4-3 hoặc 4-1-2-3 tùy tình huống. Mặc dù lối chơi này đòi hỏi những pha tấn công nhanh, nhưng vẫn cần được phòng ngự tốt.
Các cầu thủ sử dụng chiến thuật Tiki Taka phải có kỹ thuật tốt, chuyền bóng và chạy bóng dứt khoát, uyển chuyển. Vì lối chơi này đòi hỏi sự di chuyển nhiều của các cầu thủ, nên tiêu tốn rất nhiều sức lực. Với chiến thuật này, đội bóng Barca đã giành được rất nhiều danh hiệu tại các sân vận động mà họ tham gia.
Các đội và HLV sử dụng Tiki-taka thành công
- Barcelona (2008-2012) :
- Dưới sự dẫn dắt của huấn luyện viên Barcelona Pep Guardiola , tiki-taka đạt đến đỉnh cao với những cầu thủ như Xavi Hernández , Andrés Iniesta , Lionel Messi và Sergio Busquets .
- Thành tích: 3 chức vô địch La Liga (2008-09, 2009-10, 2010-11), 2 chức vô địch Champions League (2009, 2011).
- Trận đấu điển hình: Thắng 3-1 trước Manchester United trong trận chung kết Champions League năm 2011, tỷ lệ kiểm soát bóng là 68%.
- Đội tuyển quốc gia Tây Ban Nha (2008-2012) :
- Đội tuyển quốc gia Tây Ban Nha, dưới sự dẫn dắt của huấn luyện viên Luis Aragonés và Vicente del Bosque, đã sử dụng tiki-taka để giành chiến thắng tại Euro 2008 , World Cup 2010 và Euro 2012 .
- Nhận định trận đấu: Tây Ban Nha đánh bại Hà Lan với tỷ số 1-0 trong trận chung kết World Cup 2010, với bàn thắng của Iniesta trong hiệp phụ.
- Các đội khác : Manchester City (hiện tại) và Bayern Munich (2013-2016) dưới thời Pep Guardiola cũng sử dụng một biến thể của tiki-taka.
Ưu và nhược điểm của tiki-taka
Những lợi ích:
- Kiểm soát trận đấu : giữ bóng trong thời gian dài, khiến đối phương khó tấn công.
- Tạo cơ hội : Chuyền bóng liên tục giúp phá vỡ hàng phòng ngự của đối phương.
- Tính thẩm mỹ : Một phong cách chơi cầu kỳ được ví như “bóng đá nghệ thuật”.
- Hiệu quả : Tiki-taka đã mang lại nhiều sự chú ý lớn cho Barcelona và Tây Ban Nha.
Hạn chế:
- Yêu cầu kỹ thuật cao : Người chơi cần có kỹ năng chuyền bóng, kiểm soát bóng và tầm nhìn chiến thuật tuyệt vời.
- Yếu : Các đội phòng ngự chắc chắn và tấn công nhanh (như Inter của Jose Mourinho năm 2010) có thể làm giảm tiki-taka.
- Thể chất : Phong cách chơi này đòi hỏi người chơi phải di chuyển liên tục, điều này dễ dẫn đến mệt mỏi nếu không duy trì được tốc độ.
Gần đây chúng tôi đã tìm hiểu qua bài viết trên về Tiki Taka là gì và chiến thuật của lối chơi Tiki Taka. Như các bạn thấy, lối chơi này đã mang về nhiều chiến thắng cho câu lạc bộ Barça và đội tuyển quốc gia Tây Ban Nha trên đấu trường khu vực và quốc tế.
